كودك در موقع تولد و ماههاي اول تنها به واسطه گريه با محيط و اطرافيان خود ارتباط برقرار ميكند و نيازهاي خود را اعلام ميكند و حتي اعلام موجوديت و سلامت ميكند! عدم گريه كودك (ساكت بودن) يا گريه‌هاي غير عادي با صداهاي خشن و يا ناهنجار غير عادي است و دليل بر اختلالات عصبي ، عضلاني يا كروموزومي است. در صورت اختلال در گريه كودك يا گرفتگي صدا يا تغيير گريه وي اقدام لازم براي حل مشكل وي بايد انجام شود.
خنده كودك از 3 ماهگي است كه با حركات محيطي و ارتباط با ديگران مي‌خندد. اين خنده يک واكنش عصبي به شناخت محيط است. در سن يك سالگي براحتي 3-1 كلمه را ادا ميكند و به دستوراتي كه به او داده ميشود عمل ميكند و يا خواهشهاي خود را بيان ميكند. پيشرفت تكلم كودك در 2 سالگي با اداي جملات 3-2 كلمه‌اي است كه به راحتي جمله مي‌سازد و مفاهيم و خواسته‌هاي خود را با بيان جملات تركيبي بيان ميكند در 3 سالگي است كه به راحتي جملات كامل را بكار مي‌برد و تمامي مفاهيم ذهن خود را با جملات بيان ميكند.
و از 4 سالگي است كه به راحتي در مكالمه‌ها شركت ميكند و ميتواند جملات را پشت سر هم رديف كند. در 5 سالگي گرامر و دستور زبان جملات نيز اصلاح ميشود و حروف ربط اضافه ميشود و ضمير را به راحتي بكار مي‌برد. هرچه كودك جلوتر مي‌رود تكامل زبان نيز بيشتر ميشود و اشكال صحيح كلمات و جملات را نيز بكار مي‌برد.
هر گونه اختلال يا وقفه از اين سير تكامل ميتواند زنگ خطري براي اختلالات كودك باشد كودك در مقابل صداها واكنش كلامي و هيجاني نشان مي‌دهد. چنانچه كودك تا سن 6 ماهگي به محركات صوتي و يا صداي مادر واكنش نشان ندهد حتماً غير عادي است و بررسي لازم است .
تا 6 ماهگي كودك صداهايي را از خود در مي‌آورد كه خيلي مفهوم نيست اما نشانه رشد سيستم عصبي و گفتاري است و چنانچه اين صداها را توليد نكند غير عادي است كودك تا 10 ماهگي به راحتي به اسم خود پاسخ مي‌دهد. چنانچه تا 10 ماهگي كودك واكنش خاص به اسم خود نشان ندهد اختلالي وجود دارد و بررسي لازم است.
تا يكسالگي كودك بايد بتواند كلمه را ادا كند چنانچه تا يكسالگي نتواند كلمه را ادا كند و فقط در حد اداي صدا و حروف باشد غير عادي است كودك تا 15 ماهگي به كلمه نه و يا bay (خداحافظي) جواب مي‌دهد. چنانچه تا 15 ماهگي اين حركت را انجام ندهد غير عادي و قابل بررسي است.
چنانچه كودك تا 18 ماهگي نتواند حداقل 6 كلمه رابا معناي مناسب بكار برد غير عادي است. در 21 ماهگي به راحتي كودك به جملات دستوري مثل بنشين، بيا، برو، بگير پاسخ مي‌دهد چنانچه تا 21 ماهگي كودك به اين دستورات عمل نكند و پاسخ ندهد غير عادي است و نياز به بررسي و كمك دارد.
جملات 2 كلمه‌اي را كودك ميتواند تا پايان سال دوم بكار برده چنانچه تا 23 ماهگي كودك نتواند جملات 2 كلمه‌اي را بكار برد غير عادي است و نياز به بررسي و كمك دارد.
